Partiya Komuniste Kurdistan KKP partiya komuniste kurdistan
İgili Yazılar
BI TEKATINA SEDSALA 21: RE CIHANA ME
Welaten Sosyalist
Tekosinen Serxwebune yen netewi
Cina Karker
Tevgeren Civaki yen Nu, Ne Cihgiren Cina Karker in, Hewalbenden We Ne.
Ji Kadbuniya Binavend ya Emperyalist re Na!
Kapitaliz, Xweza u Mirow
Li Diji Kapitalzme Emperyalizme Li Her Qade Tekosin Didome
NERINA GISTI LI KURDISTANE
SAZIYA SIYASI U ABORI; CIVAKI YA KURDISTANA BAKUR
Gesbuna Kapitalist Li Kurdistane Te Tevsandin
Burjuvaziye Kurd-Kurdistane Li Diji Sorese ye
Li Kurdistana Bakur Artesa Kede Mezin Dibe
Di Hilberine de Keda Zarok u Jinan ya Bimese Zede Dibe
Dorhela Xwezayi Te Helsandin, Tewsa Ekolojik Xirab
Kurden Li Hela Tirkiyaye Dijin
WESFA SORESE
ARMANCA IQTIDARE U WESFE PARTIYA KOMINIST A KURDISTAN
SAZGERIYA NETEWI U AVAKIRINA SOSYALIZME
TEKOSINA JI BO DAXWAZEN ROJANE
Di Dawi li Cawsandinen Li ser Gunditiyen Kedkar Were dayin
Dive Bajar Di Rewsek Le Bete Jiyin u Xweger De Bin
Bi tekatina sedsala 21. re, emperyalist-kapitalizm, kada erde ji boi mira vatiye bere bere dixe rewxeke ku le naya jiyin. Rejimen emperyalist-kapitalist, tam bi durritiyeke parezgeriya “mafen mirowan” “wekhevi” u “demokrasiye”dikin. Le bele, di jiyana hekiki da u di pevarojaya kadbuniya binavend ya emperyalist de:
Li ser rüye erde hevrezana di navbara Bakure dewlemend u basure xizan de te kur kirin. Bedadiya belavbuna deremete u mehtina cini te giran kirin. Bi seren heremi, gel bi hev tene sikandin. Betali mina berfendae mezin dibe. Cina kapitalist heza pista zordari, kevneperisti, bazirganiya tevizanker u cekan e u ve rewse didomine. Qirejkirina cihane u talana cawkaniyen xwezaye, li layen berjevendiya xweperist ya cini didome.sazumana emperyalist- kapitaliz ji mirowatiye re biyani dibe u weki sazumaniki dive bete derbasbun bi sid nezi pasiya xwe ya diroki dibe. Di bingehe hemu wan nakoki u bi hevketinan de, li capa cihane u yeko yeko li peleyean dinamiken sorese digihije u ges dibe.
Ji derketina civaken bicin ta niha, kominizm weki rizgariya mirovatiye ya pasi, hebuna xwe didomine.
Partiya Komunist a Kurdistan iro, ji duh bizetir, di we baweriye de ye ku dahutiya roni ya mirowatiyekominizme da ye. Di ve riye da, li diji emperyalizme, kapitalizme, li gel tewgera kominist ya cihane, li ser bingehe entrnasyonalizma proleterya ser ges dike.
Li gel nawendbuna ermiya ya capa cihane zedebuyi, li hember tewgera kede, helwesten hezen siyasi yen burjuvaji ji zede dibe. Partiya Kominist a Kurdistan, li ser bingehe regezen enternasyonalizma proleterya, li diji we helweste, di baweriya diwitina afirandina yekitiyek bi sid ya tewgera kominist ya cihane de ye u ji bo gav avitina li layen afirandina enternasyonalisteke nu gazi partiyen kominist yen bire dike.
Netewe me, yek ji wan netewen terwende ye ku li ser kada cihane, dewleta xwe ya serbixwe danemezrandiye. Cawsandinenxwini yen netewi yen bi sedsalan pekhati, astengkirina gesbuna yen li ser cand, ziman u bi awaye ki gisti astengirina gesbuni ya netewi, di naw gele me da dawxeza azadiyek kur i pesi le naye girtin afirandiye. Dinamika netewiya soresger ya ku ali wan hemuyan ve te xwedikirin, ji bo netewa me, peywira damezrandina dewleta netewi ya sosylist u azadi, di we riye da serkirin, daniye ber proleteryaya Kurdistan a Bakur.
Ji ali din ve kapitalizma welete me bi ya Tirkiye re di tekiliyek bi sid de ye. Dinamizma soresa gele me ji hela rasteqani ya camidi va ji ali tekiliyae hatiye afirandin u va ji te diyarkirin. Ji ber ve yeke dimena soresa Kurdistan ya civaki u dimena soresa Tirkiye ya ciwaki li ser hev dikevin. Hekiqeten camidi yen behsa, di armanca iqtidare da, peywire mesandina tekosine ya bi cina karkeren Tirkiye re, ji derdixe pesiya cinea karker va Kurdistan a Bakur.
Li Kurdistan a bakur nakoqiya ked- sermiyan kur dibe. Nakoqiyen netewi, cini u yen din li ser bingeh u li dora nakoqiya ked- sermiyane tese digre, nawerok qezanc dike. Proleteryaya Kurdistan a Bakur, bi geskirina rizgariya netewi ya li diji rejima K.T re, di heman pewajoye de, li ser bingehe tekosina cini, li diji burjivaziye xwe ye tevkar ji, di riya sosyalizme da, di bin bare geskirina tekosined ye.
Hemu van serten cemidi ku peywira diroki li layen koministen Kurdistan derdixe pes; rexistinkirina proleterya, pesengikirina her cuhen tekosina we, bihezkirina artesa siyasi u rakirina astengenli pasiya gesbuna civaki-netewi ya.
Partiya Kominist a Kurdistan weki partiya siyasi ya proleteryaya Kurdistana Bakur ku di kongreya 1. ya di Adara 1982 an dedamezerandina xwe beyan kir;
di seten mecburiyeta avakirina dewleta netewi ya netewa me u di hekiqata hebuna neteweyen serdast u bindest de; bi tevgera koministen Tirkiye re, di layeneki siyasi ku hevudin temam dike de, iqtidare armanc dike. Di hilberina xwe ya nezeri u idolojiye de Marxsizm- Leninizme reber digre.
BI TEKATINA SEDSALA 21: RE CIHANA ME
Pespaziya serbest u dagirkirina koloniyan kombunek madi ya mezin pekani.tevli gesbuna teknikiya gihst dimenek pes, siftbun u navendibunsermiyan, di sere sedsala 20 an de gihand derenca tekele. Ku ew ji kapitalizm gihand derenca emperyalizme ya pasi ya riziyayi.
Emperyaliz, di diroke de cara yakemin hevparvakirina cihane pekani u di nava civaka bicin de, hezen hiberine di derenca heri bilin da ges kir. Di pevajoya pasi de ket nava buhranek kur u li gisti dunyay e buye astenga heri mezin ya pesvecuna civake u ji hela camidi ve ji bo rizgariya proleterya sert gihandiye.
Buhrena, mistek dewleten emperyalist, ji bo parvekirina dinyaye, ber bi ser ve bir. Di ve navbereda proleterya ya Rusaya ye bi soresa Kevcere ya di sala 1917 an de dest dani ser iqtidare. Soresa Kewcere, di guherina ber bi pes ve di ji bo carenusa mirovatiye ya cihane momenteke dinimine. Di serdestiya emperyalist-kapitalizme ya ku ebedi dihat zanin de neqebek diyar ya pesin vekir. Bi vi avayi, li hember hemu berxwdana emperyalizme, mirovatiya dinya ye ji kapitalizme derbasi sedsala sosyalizme bu.
Yekitiya Sovyet, bi pistgiriya tekosina cinen karker yen welaten kapitalist u tekosinen netewi yen gelen di bin nire kolonitiye de, li pey hev derb li emperyalizme da. Yekitiya Sovyet u tewgeren sosyalist ji sere emperyalist ye hevparvakirine ye duwemin, bi serketinek ku ji damezrandina bloqa sosyalist re re vekir, derketin. Bi soresen rizgari yen netewi li pez hev re, li Asya u Afriqaye rejima kolonizma klasik hat hilwesandin.
Welaten Sosyalist
Dewleten Sosyalist u pariyen kominist ji bo gelen xwe u yen dunyaye gelek pengaven hereni u biker pekanin u li ser cuyuna sedsala tesiren soresger kirin. Le bele, ber bi pasiya salan 1980 i de bloqa sosyalist ku YKSS (Yekitiya Sosyalist yen Sovyet) seri le dikisand, ket pevajoyea hejin u belavbune. Yekitiya Sovyet u rejimen sosyalist yen li rojevaya Awrupa, ji ber sedemen derve u hundir bere bere ruxiyan.dewleten sosyalist yen bere, di riya vegere ya kapitalizme ba dimesin.
Bloqa sosyalist ku dinamikek muhim ya pevajoya soresa cihane bu, edi nine. Mina Cin, Wietnam, Kuba,Koreya Bakur ku niha le partiyen kominist li iqtidare ne, dewleten sosyalist yen yekjimar hene. Di piva dinya ye da, tews di nava sosyalizmu emperyalist-kapitalizme de hebu, weki muwaqet iro li leha emperyalizme hatiye guherin.
Bi teketina sedsala 21. re li hemu cihane, tekosina li riya sosyalizme, didome.sedsala me, bi teketina sedala 21. re ji, taybeti u dinamika xwe ya ji kapitalizme derbasi sosyalizme ji diparezi. Li hember ruxina rejima sosyalizme, li hemu cihane, dinamiken tekosina ji bo sosyalizme ges u xurt dibe. Di ve layene de, di demek kurt de xwe hevdana tevgera komininst ya Urus gesbunek ereni ye. Li gel hemu zeaf u ruxine ji sosyaliz, seqla xwe li sedsala 20 da. Le bele hesabdanhev ya pasi ya li gel kapitalizme ji sedsala 21. re ma.
Tekosinen Serxwebune yen netewi
Sedsala 20. di heman deme de, li diji emperyalizme ji bo serxwebuna netewi, bu sedsala rabuna gelen koloni yen Asya u Afrika. Ciruska serxwebun u azadiye ku ji ali Soresa kewcere ve hate vexistin, bi pstek kirinen pirali yen rejimasosyalist u tevgera karkeren dinyaye, gelen metingeh, zincira metingehkariya klasik perce kirin.
Berbi pasiya salan 1970 i ve, li cihane, bi dehan dewleten nu yen ciwan i serbixwe yen netewi hatubun avakirin. Le bele ji wan dewleten netewi tene cendekan ji hela abori u siyasi ve serxwebunea xwe ji emperyalizme karibun biparezin. Di demek kurt de, piraniya wan, li ser hime siyaseten metingehkariya nu, ji ali abori u siyasi ketin nav gerinike tekiliyen emperyalizme. Emperyalizm heca li despeke, li gel ixrackirina meta, bi ixrackirina sermiyane re, tekiliyen metingehkariya nu, pisti hilwesina metingehkariya nu, psti hilwesina metingehkariya klasik, gisti kir u kir rejimek.
Bi tekatinaa sedsala 21 re, pevajoya tevgeren rizgari yen netewi ku damezrandina dewleten netewi armanc dikirin, edi weki dewrek diroki hat girtin. Dervayi Netewa Kurd u hinek gelen din, tekosinen sexwebun yen netewi, bi awayeki gisti u diyar li capa cihane edi qediyan. Tekosinen rizgari yen netewi li cihane, disa bi awayiki diyar, ji dinamikbunek diji-emperyalizme derketiye.
Di roja me ya k sosyalizm li hember emperyalizme ji tewsek bi rayda derketiye de, tekosonen rizgari yen netewi ku hena didomin, xetereya ku bikevin bin tesira emperyalizm u kevneperestiya heremi, her roj mezintir dibe.
Tevgeren netewi yen burjuva-demokratik, yen sosyalizme armanc nakin u tene siyaseten rizgarixwaz disopin, di hurandina pasi da, weki pevajoyek misoger careserkirine, di tekiliyen bi YDA (Yekitiya dewleten Amerika) u hezen din yen emperyalist-kapitalist re te danin de, dibinin. Yen ku li Filistin, Afrikaya Basur, Kurdistana Basur U Irlandaya bakur tene jiyin, bune numuneyen ve yeke yen jindar.
Ewleyiya rawesta li diji emperyalizm u kewneperestiya hermi, di serdestkirina perspektiva rizgariya civaki (sosyalizm) li ser rizgariya netewi de, derbas dibe.
Rejima cihana gelen bindest ku bi derencen tevel ji par re mane, bi gotina hemberhev, le di rastiye de bi tekiliyen yekeli ve, di bin nire cihana emperyalizme da ne. Ev cihana bindest, niha qada ku nakoqiyen sazumane, heri giran le didin der in. Di bin gelsen havirdore ku ji ali emperyalizme ve ten ixrac kirin, bircimana gisti u lepen nexwesiyen perok de ne. Canden wan di bin dagira emperyalizme da ne. Teknolojiya wan ya, sazumanek qast ya demboriye.
Emperyalizme adeti, sazumanek qast ya nawnetewi afirandiye. Bare giran ye kulmek teryeye, ye li bane piramide rawestiyane, gelen bindest yen bin hildigrin u diksinin. Yen heri li bini ji, gelen mina gele Kurd ku hena dewleta xwe ya netewi danemezrandine. Li seri, li devleten rojeva yen Awrupa, dewleta netewi , beri beri ji odaka nawendibune ya kulturi, siyasi u abori derte. Navendibunedi dora avahiyen senetewi tese digre. Ev pevajo de gelek salan didome.
Her ku sinoren dewleten netewi diqirce u hereemiya diji qutuba navendibune bihez dibe, dinamiken neteweperestvan u nijadperestji weki hilberen ve yeke li ser hime teveliya civaki u kulturi diafirin. Eva han ji tevgeren weki rizgarivanen netewi yen weletparez nayen berisandin.
Partiya Kominist a Kurdistan bawer dike ku, li diji emperlalizme rizgariya civaki ya gelen Asya, Afrika u nev u Basure Amerika, di rojeve da ye. Karker u gelen kedkar, heta li weleta xwe li diji kapitalizme ser nadin, nikarin li diji emperyalizme rizgariya civaki pek binin. Ji ber ku, rizgariya civaki ya gel ya rasti, weki rizgariya civaki, bi sosyalizme dikarem pekwere.
Cina Karker
Dinamika bingeh ya heri fireh ya cihane, mina duh, iro ji cina karker e. bingehen camidi yen dinamika ku ji ali nakokiya ked u sermiyan ve te xwedikirin, li her qunca cihane bihez dike.
Li pasiy salen 1970 i, berebere sere soresgeri u tekosina cina karker ket pevajoye pengi u sun de cune. Ew pevajo hena ji nehatiye derbasbun. Di pengiya hatiye jiyin de, sekana idolojik teorik ya tevgera kominist ji xwedi par e.her deme tekosina cina karker u tevgera kominist tesir li hev kirine.
Di roja me de, welaten emperyalist li seri, li hemu weleten kapitalist sermiyan, bi saya vezinya ku di hime teknik ya hilberina kapitalizme de pek tine, cina karker ducari erisen pirali dibe. Sermiya ku li riya derketina ji buhrane digere, pista xwe daye gesbuniyen teknolojik u pe cina karker di bin gulubaranek caperast da histeye. Sermiyan vezirkirina hoyen mehani, bicihkirin u xebate, di pevajoya hilberine de weki “hiskiyek” dive bete derbaskirin, dibine. Diwxaze, grev, peymana gisti u sendika li seri, hemu qezencen ku cina karker bi seren xwini u di pevajoya 200 sali de bidestxistiye, ji hole rake.
Bi awayeki diyar pasihatina tekosinen sexwebuna netewi u bi gesbuniya kapitalizme ya bi kurahi li qadan Asye, Afrikaye re, sere cini ye li ser hime nakokiya ked-sermiyan, nisan dike ku de li van deran ji, hin berfireh u xwes xuya bibe.
Weki din, sermiyane bere xwe daye armanca pevajoya kede ya sparti pisporiya vezini, diji ya ku hatiye armanc kirin, nakokiyen sermiyan, hem kur dike, hem ji bini fireh dike.pevajoya kede ya sparti pisporiya vezini, di kosa xwe da dimeniken diji dihevine u wan bi hez dike. Pewgihen keda berdar fireh dibe u di nava gisti ye kede de nisbeta keda entellekttuel ji mezin dibe.
Cihana iro, li gelek weletan, li ser durexiyen dijraber parvebuye u cihanek bies u xwinar e. dijraberiy yekem u himi di nawbera ked u sermiyan da ye. Ev dijraberi di sewiya netewi u nawnetewi de her dice bi hez dibe. Tekosina cina karker ya her weletiki, edi ji tekosina li diji “burjuvaziye xwe” derte, berbere de bibe tekosina diji yekdestiya navnetewi. Sermiyane navnetewi, ji hela suxulen xwe ve sinoren welatan dixe rewxek teseyi.
Gesbuniyen birbi derbasbuna sekana tevgera kominist u ya cina karker ku ji demeke vir va didome, te jiyin. Li diji erisen sermiyan ya zede dibe, cih bi cih ali cina karker ve bersiven sert te dayin.
Tevgeren Civaki yen Nu, Ne Cihgiren Cina Karker in, Hewalbenden We Ne.
Civaka xeridar ya kapitalist, cavkaniyen xwezaye bi sid di cikine, dorhele qirej dike u ruxine pes de dibe, ihlala mafen mirowan zede dike, azadiyan ji hacir dike, cudagirtine cinsi yen li ser jinan u zordestiye di ser wan didomine… li hember van jiyanan, cina karker u tevgera kominist li diji van gelsan bi siyasetik binaverok, tekosinek dinamik ges nekirine.
Tevgera Kesk, mafen mirowan, parezgeren asiti u yen jinan, dijraberen se….evena weki tevgeren Civaki yen Nu ne. TCN, li hemu deren cihane ges bun u bihez bun.
TCN ya ku ne li diji kapitalizme le pirani li diji akama we tedikose, ne cihgire cina karker e le hewalbenden we ne. Di seten kapitalizme de tu cin an teqeyek karibe ciye cina karker, muxalefeta civaki u dinamika soresger temsil bike, nine. Dinamika himi ya guhherine, cina karker e.
Tevgera kominist dive, hem bi TCN re tifiqan pekbine u hem ji bi perspektifek siyasi ya pirsgiriken TCN xwedi u motive dike, karibe xwe bigihine koman.
Ji Kadbuniya Binavend ya Emperyalist re Na!
Kapitalizm, li capa cihane bu sazumanek serdest. Le bele ew serdestiya kapitalizme li parzemin u welaten tewel, bi sewiyen cuda ges bun.
Gesbuna kapitalist ya binavend ya emperyalist li herema cihane ya din (linivkada basur) di xetek bi diviyahi u bi berjevendiyen emperyalizme ve giredayi hat ges kirin u ges dibe.
Sermiyane, kapitaliz, kir sazumanek cihane. Ew yeka han, jikadbuniya binavend ya emperyalize (integrasyon) ya ku di salen pasi de hat bihezkirin re, rewsek camidi ya bisemt pektine.
Bakur ya emperyalist ye yekdestiya zanisti u teknolojiye xistiye desten xwe, gava ku we sanayiya xwe ges dikir, welaten Emreka yen basur u navend, Efrika u Asyaye mecburi weki civaka werzeyi dikir. Le di roja meda ew, derbasi “wedayi sanayiye”buye, u ve gave, ji welaten xizan yen basur re sanayibune derpes dike.
“guhheztina sanayiye” ku bere bere bi tempoyek bihez te pekanin, tekiliyen nawbera metropolen emperyalist u welaten di nava tekiliyen tora metingehkariya nu de ne ji dixe rewseke benavgin. Ev gesbuni, beistikrari u buhrana li welaten ji par ra mayi, bi sekleke benavgin bigihine welaten emperlalist ji. Zemina ve gesbuniye her dice bi hez dibe.
Kadbuniya ku di serdestiya sermiyane emperyalist de ges dibe, ji aliyeke ve dewlemendiya manewi u garingiya xwecih ya dewleten bi tora metingehkariya nu ve hatina giradan diheline, u tune dike, dihm dike; ji ali din ve hilberina daringi, dixe bin desten sazumana finans ya emperyalizme u bi vi avayi mehtina li ser gelen cihane giran dike.
Kadbuniya navendibuna emperyalist, bi vaan hemuyan dibe serek ye astenge pesvecuna gelen Asye, Efrika u Emreka latin. Careserkirin, di soresen civaki yen ku ji kapitalist emperyalizme de qetandinek kur pekbinin da ye.
Dimenek din ji ya navendibuna (kadbuyuna) sermiyan, bere pesin li dora bloqbuna yen parzemini/hermi sifti qezenc kirine. Li dora van her se misrakan Europe (yekitiya Europa), Emreka Bakur (NAFTA) u Rojhilate dur (OPEC), entegresyon kur dibe.
Emperyalizm u gesbuniyen nawekhev, ji tegihistina cihana me ya iro re disa ferisandinen kilit in. Sihftbuniya sermiyan u zagona gesbuniya kapitalizme ya nawekhev, zemina ruxandina tewsa heze ya di nawbera navenden emperyalist yen mina DAY,Rojevaye Ewrupa u Japonya de heye, bi hez dike. Weki din Cin u Urus ji li capa cihane potensialen bihez u hejandina tewsan hildigrin.
Pevcuna berjevendi ya misraken hezen emperyalist, berbi hev berayda kirine ve cuyin u sere jibo buyina hezek super, faktoer din ya ku buhrana rejima emperyalist kur dike ye. Nakokiyen ji sere serdestbune ye di navbera emperyalistan de diafire u de biafire, heta ku depresyonen cidi pek neynin nayen ferisandin.
Kapitaliz, Xweza u Mirow
Karektera ruxen ya kapitalizme ya li ser kesitiya mirov u xwezaye, suxilina xwe didomine.
Ramana mete u bi xirsa kara betüxüb “civaka keridar” bi hemu heza xwe te ges kirin. Sermiyan, bi derfeten ku teknoloji bi dest dixe, hemu nirxen daringi (cavkani) yan li xwezaye ne vedihuerine meta ji dajo pesiye..armanc ne mirov , hin behtir ji kar e!
Li civaka kapitalist ku le mulkiyet u pere biqanda kata Xwede te mezinkirin, ji hemu helan ji dibe astenge sereke ya gesbun u bihezbuna aza ye li pesiya kesiti u nirxen manewi yen mirov. Civaka kapitalist ya binavenda meta ya biyena nirxen mirova e, kesitiya mirov dihincirine u disewisine.
Di van merccan da parastina xwezaye u ges kirina kesitiya afirander pirali ji mirovatiye, berebere, di tekosina diji kapitalizme da girengahiye kezenc dike.
Dive komininst bi armanca nivsen dahatiye ra cihanek le bete jiyin bihelin, bi guncandenek ekolojik bin bi perspektifa zeman azadkirine ya ji bo gesbuniya pirali ya kesitiya mirov, xwe bigehinin koman.
Li Diji Kapitalzme Emperyalizme Li Her Qade Tekosin Didome
Sazumana kapitalist emperyalizm bi saziya xwe ya siyasi, civaki u abori hov dibe, dirize u buhrana we giran dibe. Sazumana temsili ya burjuwa u avahiyen we, bi bertil, firiwi u dek u dolaven siyasi, li cem koman, ewleyiyen xwe winda kirine. Ew masina ewleyiye didome.
Komen gel yen fireh, ji siyaseta burjuwa ya qewebuyi ya bisalan e pekanin, edi sar bune.besdari u peyvendiyen hilbijartina mezringehen temsili re, bereber kem dibe.
Nakokiyen hemu sazumane rojbiroj bihez diben. Evana hena ji iro ve buhranen abori, teqinen civaki u seran ra, re vedikin. Emperyalist, li hemu kadan bi hev re qeyse diksinen. Di cercawa “zagona gesbuniya newkhev” de li navbera wan, tewsa heze xera dibe u dikevin kampbuniyan. Even han dahatiya cihana me daveji xetere.
Sazumana emperyalist kapitalizm, bi hemu wesfen xwe yen derdem, ji bo, li ser cihane serdestiya xwe didomine dixebite u li gel xew ji dinamiken ku de we hilwesinin ye demokratik, civaki-netevi u cini bihez dike. Li her qadan, li diji emperyalizme u kapitalizme sere weki sparti van dinamikan, ges dibe, bihez dibe.
Di sere li riya ruxandina sazumana emperyalist kapitalize de, bi cinen karker yen welaten kapitalist, bi tekosinen rizgari yen civaki-netewi u bi welaten sosyalist re dive tekiliyen navnetewi yen bisid u pisgiri yen calaki betin geskirin.
Bi armanca soresa da li welateki herema me pek were, zincirane li welaten hereme ji bigehije serfiraziye, bi hezen pesveru, soreger u kominist yen herema me re, bi perspektifa ku bi wan re li capa hereme sores bete geskirin, dive tekosina navnetewiwere berfireh kirin. Partiya me bi ve armance, ji bo bizava hevbes, gazi tevgeren kominist yen hereme dike.
NERINA GISTI LI KURDISTANE
Gele me, bi aboriya xwe ya xweru bi nirxen xwe yen civaki di berwaren tevel de bi dewleten ku damezrandiye, bi tekiliyen xwe yen pirali bi gelen ciran re, di afirandina SAREZAYIYA MEZOPOTAMYA ye de rolek pevist listiye.
Bi cavkaniyen xwe, bi riyen bazirgani yen ku te ra derbasdibun u bi cihe xwe erdnigar, Kurdistane bala imperetoriyen mezin yen we deme kisandiye.ji ber we yeke welete me, artesen Ereb-Islame di seri de, ducari erisen dewleten tevel buye u ketiye bin desten wan.
Rekabeta di navbera imparatoriyen Osmani u Irane de dom dikir, di sala 1639 an de, li Qesra Serin, bi peymaneke hat dawiyandin. Dabesina Kurdistane ji diroke de cara psin bi ve peymane re ket resmiyete.
Welate me bi sedsalan tuji dagirkirinen biyaniyan bu. Welate me bu qada tekosinen di nawbera imparatoriyen Osmani u Irane yewn ji bo serdestiye de ser welate me pek binin. Sihetiyya li ser welat, bi rayeyen heremi yen ji serokesir, sex u begen feodal re bindestiya biyani;bi ya biyaniyan ji talan u mehtina reveberen heremi dihat rupus kirin. Ole gele me u civaki, bun astengen sereke.
Pisti ruxina Imperetoriya Osmani, ji serhildanen netewi yen Kurd re mercen destdayi pekhatin. Di sere emperyalist ye yekemin de, erda Osmaniyan (di ve navbere de Kurdistan ji) ji ali dewleeten Ingiliz, Fransa u Caritiya Urus va hat parva kirin. Serhildanen Kurdan ji li diji erisen van dewletan tek cun. Bi soresa Kewcere ya di 1917 an de dagirkirina Caritiya Urusya ye ser Kurdistane ji ber xwe rabu.
Le bele Ingilizistan tevli Kurdistana Basur erda Iraqe ya iro dagir kir. Fransiyan ji tevli du heremen Kurdistane, erda Suriya ya iro dagir kir. Pisti serketina tekosina netewi ya Tirk, di sala 1923 an de peymana Lozane pekhat u pe ra ji Dewleta Komara Tirkiye hat damezrandin u hat nas kirin. Erda Kurdistane ya fireh (Kurdistana Bakur) di nava sinoren Tirkiye da (gora Lozan) hat histin. Bi vi awayi welate me ye ku bere bubu du perceyen ve cari bu car parceyin.
Li diji ve ciyuna netewa me heta salen damezrandina Komera Mehabade, di berxwe da. Dewleten dagirker, bi ali kari yan hev u bi pistgiriya emperyalizme, her cari tekosinen rizgai yan Netewa Kurd tekbirin.
Her dewleta ku Kurdistan dagirkiriye, di pevajoyeda, bi dewleten emperyalist re ketin tekiliyan. Bi heza ku van tekiliyan standin re, bi parceyen Kurdistane yen dibin dest entegresyona civaki u abori pekanin. Bi vi awayi ji dinamizma soresa Kurdistane ji hev xistin. Ji boi destxwestina rizgariya xwe, li her perceyi, serten diringi yen tekosina hevbes bi kedkar u karkeren netewiyen serdest re pek hatine. Evana hemu, daxwaza parastina Netewe kurd ya bi destxistina serxwebuna netewi u yekkirina netewi ya her car parceyen welat ji hole ranekiriye. Daxwaza yekitiya diroki ya mafedar ya netewe Kurd didome. Partiy a Kominista Kurdistan, di bin serdestiya netewi ya gele me da, yekitiya Kurdistane dipareze u riya berbi yekitiye ve dice de, bi zanina, heri kem pekhatina azadiya du parceyan tevdigere.
Dewleten dagirker hexl didin ku bi calaki u hilvesten hevkar, tekosina her parceyi te dayin, tekbibin. Hewldidin ku serhildana li parceyiki pek te, hertim li diji rizgariya netewi u tewgeren kominist yen li parceyen din, were derxistin. Ji bo tekosina netewi ya me, diji hezen soresger yen herem u cihane bete derxistin, hewl dayin. Evana hemu, li gisti Kurdistane yekitiya caleki ya hezen kominist-soresger u demokrat, waletparez ji pevisti dike.
Partiya Kominist a Kurdistan, ji bo berterf kirina hemu van hewldanen dewletendagirker u yen emperyalist, ji bo destek kirina serketina tekosina li parceyiki, ji boi aheng kirina tevgera rizgari ya netewi ya me bi hezen heremi u cihane yen soresger re pek were, bi hemu heza xwe da bixebite. Bi ve armance, li gisti Kurdistane ji bo afirandina Eniyek Pistgirtiye de hewl bide xwe.
SAZIYA SIYASI U ABORI; CIVAKI YA KURDISTANA BAKUR
Pisti ruxiniya imperetoriya Osmani, weki dewletek uniter Komera Tirkiye hat damezrandin. Komera Tirkiye ku li ser bingeha nijadperesti u soveni damezriye, dawi li statuya metingehkari ya Kurdistane ya di dema Osmani de hebu, ani. Weki Osmaniyen ciyawaz, hekiqeta ciyawazbuna netewiye-gele Kurd hati red kirin. Hebuna Kurd u Kurdistane hat red kirin. Bi integrasyoniki biguncan dagir u ilheqa kulturi, siyasi u abori li Kurdistane hate berfireh kirin u rewsa we hat giran kirin. Di roja me da ev dagir u ilheq te berfirehkirin.
Burzuvaziya Tirk, serdestiya xwe ya li ser Kurdistane tene bi azinen zore najo u bi ve yeke kem nake. Tevli ve burjuvazi, berepesin hezen serdest yen Kurd skandiye nava li hevhatinek ku vi diyar kiriye. Burjuva u cinen serdest yen Kurdistani, bi vi awayi di iktidare de bune xwedi gotin u gihistine imkanen gesbuni yen abori. Ji ber ve yake ji, riya hevkariya hilbijartine u ji tekosina netewi vekisiyane.
Komera Tirkiye ku mafe serbesti u azadiya Kurdistane bi dare zore copandiye, bi saziya xwe ya leskeri, siyasi u idari serdestiya xwe li ser welate me damezrandiye u bi we awahiye ji, hemu aliyan ji, gesbuna me ya netewi re biye asteng. Ji ber ve yeke ji, gelsa sedesti u azadiye ji bo gele me ye karker-kedkar re buye gelsek heri lez u heri bingeh.komera Tirkiye zordestiya netewi ya ku bi tevkustin, nefikirin u bi gockirinan pekaniye, bi bi hemu hovitiyan ji didome. Eva han ji hela abori ve te we maneye ku Kurdistan, ji bo burjuvaziye Tirk buye bazarek hundirin u ciye talan u ruxandine. Ji hela siyasi ve, di bin deste dewletik biyan de ji serdestiya xwe ya netewi bepar maye. Ji hele civaki u kulturi va ji bi awaye domkirina esirtiye, berfirehbuna nezaniye, pasaftina bi zore u kemditina netewi, xwe dide der.
Ji Kurdistana Bakur berbi metropolen Komera Tirk ye ve gockirina rewsenbiran didome. Rewsenbiren me ji ber bir u baweriyen xwe tene kustin an tene hepst kirin. Hevotina bi zimane maderi ji qedexe ye. Qedexekirinen li ser ziman u kultur a Kurd ku zagonan anine u cevsandinen polis bi giranbuni didome. Jinen me, di bin bare zordestiya netewi ya giran da difetisin.
Gesbuna Kapitalist Li Kurdistane Te Tevsandin
Li capa cihane senayibuna kapitalist, ji metropolen emperyalist, berbi dorhele (Nivkada Basur) ve te guhaztin.projeya GAP ji sermiyane Tirkiye u cihane re serten destdayi diafirine. Rejima Komera Tirkiye, bi siyasetek zanebun kapitalizme li her devren Kurdistane ges dike u ditewisine. Ya pasi ji siyaseta arzikirine te mesandin. Bi tesira van hemuyan di salen 1990 i de, li Kurdistana Bakur, gesbuniya senayi ya kapitalist ket pevajoyek bi tews. Gesbuniya kapitalist ya li pesiya me, ji bere ciyawaztir, bi germicanka sektora arziye ye.
Kapitalizma ku li Kurdistane hatiye geskirin u goya “pergela peyase ya serbest” ji tekiliyen berjewendi yen sar pe ve tu tisteki di navbera mirowan de nahele. Hatibunen kesiti, bune navginen guhertine. Afirandari te kustin. Hertist te metakirin, pera buye rewsa piva yekane ya hertisti. Hovbuna kulturi berfireh dibe.
Di purtika burjuvazi de ji kar u berjevendiye pe ve tu peyv ninin. Di ve riye de Kurdistan te gori kirin u di nava toz u dumana vi seri de bi derenceyek bear, bi jid pergela kapitalist ya yekdest ji nu ve te ava kirin. Sermiyane yekdest esil niha dest bi bikaranina potensiyela abori u civaki ya Kurdistane kiriye u we ji bo gesbuniya xwe weke texte qevze dinimine. Ol,iman u ala vi sermiyane yekdest nine. Kurd, Tirk, Cihu uwd. Hemu sermiyane tirkiye, di bina kumanda sermiyane navnetewi u emperyalizme de, sere selandina herhiste gel, pevra dajon. Ev rews ji bo yekitiya berjevendiyen proleteren li Tirkiye u Kurdistane dijin, hemuki camidi diafirine.
Bihabuna jiyane ki bilind dibe, betaliya ku veguheriye bobeleteke civaki, girsayen karker u kedkaran ji her cureye ewleyiya jiyane bepar dihele. Di bina nire giran ye nirxa zede ya kapitalist de, mirow berbi her cureye fediye ve, tene daf dan.
Dewlemendiya civaki ku ji ali karheza bimese u girseyen kedkar yen dixebitin ve te afirandin, li diji piraniya civake, weki hindikahi di desten cina burjuvazi de sift dibe. Newekheviya civaki mezin dibe, misefila dusa deramete ya li navbere cinan bi sid kur dibe.
Di ve pevajoye de, nakokiya himi ya weki nakokiya ked-sermiyane ya di navbera xwebimilk kirina kapitalist u karektera civaki ya hilberine ya her zede dibe de, kur dibe.
Burjuvaziye Kurd-Kurdistane Li Diji Sorese ye
Li Kurdistane edi cinek burjuvazi ya afiri-diafire. Li bajaren Kurdistane, komen sermiyane ku di hengufa holdinge de birexistin bune ne kem in. Burjuvaziye Kurdistan ku rapeliqiye hengufa yekdestiye, veguherandiye hevbesiyek abori u yekitiya berjevendiye ku naye ketandin. Bi ve rawesta xwe ya cini ji nirxen netewi qetiyaye u li hember tekosins rizgariya netewi cih girtiye. Behtirin burjuvaziye Kurd, li Kurdistane dibe sparteka neferma ya dewleta Komera Tirkiye. Burjuvaziye hevkar ye Kurd, bi zanebuna berjewendiya cini dizane ku ci dike. Gels di, soresger u koministen kurdistane, karibin berjevendiya (rizgari) cini ya proleterya li ser nave gele me ye karker-kedkar, b perspektivek siyasi gisti kirine u li hemberi burjuvaziya xwe tekosin geskirine de, girek dibe.
Li Kurdistana Bakur Artesa Kede Mezin Dibe
Gesbuna teknike u hilberina bi capek fireh tim mezin dibe, hilberina bicuk ekarte dike. Navginen hilberine di yekdesta cini kapitalist de sift dibe. Makinebun u gesbuna kapitalist ya di wezeye de, gunditi perce kiriye. Burjuvaziye ax u werze, gunditiya navin u pucik u karkereyek demsali yen wezeye ku biberfirehi tehvli gunditiya xizan-beerd e, pek hatiye.ev pevajoya hena didome. Di kada wezeyi da, li aliyeke burjuwaziye weze u erde, li aliye din karkeriya wezeyi ya tim u muwaqet (demsali) weki cinen hevdij yen xwedi berjevendiya cini, pekhatine. Hinek karheza zede ku di wezeye de makinebune ew daye der, besdari proleteryaya bajer, yen din ji an besdari betalan u karkeren demsala dibin an ji derin metropolen Komera Tirkiye.
Hilberkaren bicuk yen bajar u navceyan ji, li hemberi ruxandina misoger ya gesbuniya kapitalist ya yekdest diminin. Bi wi awayi weki bi gesbuniya sermiyan ve giredayi, sefen proleteryaya ku bipive mezinkirina sermiyan dikare mafen sermiyan bibine, ji hela tebeqeyen civaki yen ciyawez ji xwedi bike.
Bi senayibuna kapitalist ya ku di van salen pasi de hatiye tewisandin, berstupiyen ku weki camidi bune proleter ji Kurdistane sefen artesa keda ya bimese berfireh kiriye. Dive ev yek ji tevli van gesbuniyan ji bet kirin.
Rejima Komera Tirkiye bi zora cek, ji gund u navceyen Kurdistane bi milyoman mirow mecbiri gockirine kir. Ev goc artesa kede ya betal ji adete der berfireh kiriye. Ev gesbuni, her ci kem bibe ji, didome.
Kapitaliz, di her care de bare buhrane ye giran li ser mile cina karker siwer dike. Burjuvazi bi milyonan karkeren xizmet, weze u senayiye, besigorte, ji her cure ewleyiya civaki bepar u bi miseyek kem ku je re nanozike ji naye gotin, mahkumu xebate dike. Cina karker ku hemu devlemendiyen daringi hildiberine, hilberen xwwe u nawginen hilberine re biyan dibe u dibe qeteba mekiniyan.
Li Kurdistana Bakur soresa civaki u netewi li ser nakokiya himi ya hilberina kapitalist ya serdest ku weki nakokiya ked-sermiyan e, bilind dibe. Gele Kurdistane ye karker-kedkar tene bi rizgariya netewi nikari kima xwe birene. Dinamika himi ku dikare rizgariya civaki u netewi bi butuniyek neqet bimesine, proleterya ye.
Di Hilberine de Keda Zarok u Jinan ya Bimese Zede Dibe
Li ger makinebun u gesbuna teknolojiye, di hilberine de nisbeta keda zarok u jinan ya bimese ji her roje zede dibe. Di nava artesa bimese ya li bajar u zewiyan dixebiti da, ditina zedebuna nisbeta keda jin u zarokan, bi caviki tazi gengaze.
Sermiyan, ji ber sedemen mina erzani, qelsi u berexistin, di hilberine de bikaranina keda jin u zarokan cetir dibine.
Weki din ji ji bo keda gihistiyan di hoyen giran u erzan de bete xebitandin, keda jin u zarokan weki ceka hedidandine dinirxine.
Li hember hemu hoyen xebat u mehtina giran, pergela kede bimese ya kapitalist ji bo jinan, li gori jiyana malbata kevnesopi u abori ya girti ya feodal merheleyek pes dinimine. Jin, di bina serten giran da tene xebitandin u tene mehtin. Li hember we yeke ji hedefa carenusa xwe ji bini ve biguherinin de, bune xwedi navginen tekosin u birexistine. Rizgariya jinan bi sorese ve; serketina sorese ji, bi azadbun u di ser de, cihgirtina calak ya jinana ve giradayi ye.
Dorhela Xwezayi Te Helsandin, Tewsa Ekolojik Xirab
Dibe
Rejima Komera Tirk sere ku li diji tekosiina azadi ya netewi dimesine, welete me weran kir. Daristan hatin sextandin, zozanen bi cawkaniyen av u mergen xwe dewlemend, ji heywan xwedikirine re destdayi, hatin helsandin, ku edi nayen bikaranin. Ev helsandin ji berdewame.
Her yek bendaven ku li peyhev tene cekirin, birek ji nirxen xwezayi u diroki yen welate me tune dike. Ew bendav suriste diguherine, gelsen ekolojiye diafirine u re dide derketina nexwesiyen nu yen bijuna mirow dixin xetere.
Kapitalizma talanker u bepilan, ku bi akama kesa kaledend u keda erzan ya li Kurdistane, bi tews te ges kirin, bi daringen kimyayi qirejkirina cavvkaniyen binerde li seri, xetereya qirejkirina senayiye her dice mezin dike.
Kurden Li Hela Tirkiyaye Dijin
Komera Tirkiye pey hev ji sala 1978 an vir de, bi idara awarte, bi cuntaye fasist, sere taybeti u rewsa awarte kurdistane idare dike u bi tevkustin u terore, tekela gelheye ku sparti piraniya Kurdan e, bi siyasetek zane diwxaze biguherine.
Bimilyonen kedkaren Kurd derin metropolen Tirkiyaye. Li gel goberen ji mej va ber dijvariyen abori u cavsandinen siyasi cune, tevli van girseyan, hejmara Kurdan ku li Tirkiyeye dijin ci bigre, digehije yen Kurdistana Bakur.
Partiyam Kominist akurdistan bala xwe dide ve buyineye u ji bo careserkirina gelsen gele Kurd ye li derwayi welate medar dijin, dixebite;ji bo li ciyeki le rud- nen, bi nasnameya xwe ya netewi di jiyana idari, siyasi, abori u civaki de ich bigrin tedikose; pengav u rexistinen ku di vi wari de hene pistek dike.
Ji bo pesengiye ji wan re bike, dixebite. Ji bo Kurden li Tirkiyaye dijin, di honandina tekosina yekbuyi ya kedkaren herdu gelan de rol bistinin u pekbinin, dixebite.
WESFA SORESE
Ji ber karektera kapitalizma Tirkiye ya giredayi, krizen abori ku dawinga xwezayi ya kapitalizme ne ji tevli yen emperyalizme dibin. Kriza abori kur dibe, domdar dibe, jiyana siyasi u civaki diguncine u berfireh dibe. Her cure anarsi, bazirganiya cek u eroine, dibin dawingen misegor yen pergele. Rejim, mafyayi dibe u dibe welate ruspikirina pereyen kreji. Pergela kapitalist bi avahi dirize u nezi pasiya xwe ya diroki dibe. Li pasiya pesvacune civaki-netewi ya gel/gelen me, ya cina me ya karker, dibe astenga himi.
1-Tevli mezinbuna nakokiyen misoger yen kapitalizma yekdest, proleterya bi nisbetik zedebuyi xwe li hember pewistiya ji bini ve guhertina pergele dibine. Tene proleterya, heta pasiye u bi dilsoziyak tam dikare pergala kapitalistji bini ve tepisa daye. Ku di civaka sosyalist de navginen helberine di milkiyeta gisti de ye; ji her hele ve ji bo gesbuna civake hilberina mal navend le te girtin;refah u azadi ji hela hemu ferden civake ve le te parkirin. Ev, ji bo proleteryaya ku di mecburiyeta iqtidare bisekle demokrasiya xwe ya cini bidest bixe de ye, soresek civaki tam pevist dike.
2- Li Kurdistane, nakokiya netewi ya ku ji beparbuna hemu maf u azadiyen netewi yen gele me ye karker – kedkar ve xwedi dibe u bi nakokiyen din yen abori, civaki re li rex hev, heta li nav hev in. Ew rews, ji heleke va hay u benxwedanek bihez ya netwi diafirine, hela din ji wesfeke netewi bi soresa proleterya dide kezanc kirin. Ku ev sores ji ali kapitalizma edi bi hemu dawingen xwe dirize u xwedi dibe.
Dewleta Komara Tirkiya li kurdistane navgina cavsandina netewi ya li ser gele me ya u tevli ve yeke navginiya serdestiya cini ya burjuvaziye hewkar ya Kurd u ya mehtina wi ya kapitaliste. Praniya karker u kedkaren, ne tene li hember tene kezanc kirina demokrasiya ku di bin yekdestiye de ne, le bele hela netewi va li hember j nu ve afirandina we ne ji.
3- rizariya cina karker, de bi calakiya we pek were. Ku proleteryaya girseyen civaki yen dicwsin u tene mehtin rizgar neke, ew ji rizgar nabe. Kadkeren bor u bajaran; pisekaren bicuk, hilbervanen bicuk ji hela siyasi ve bi pelcikandine naminin., di heman deme de, di bin cawsandinen kapitalizma yektedst de ne.di soresa civaki de raste rast dibin hewalbenden proleterya. Ev gesbuniya bi awayeki gisti wesviki kadker bi soresa proleterya dide kezanc kirin.
4- Koministen Kurdistane, ne tene berjevendiyen proleterya, li gel ve yeke, yen gele me yen ten cewsandin u mehtin ji diminin u ji bo ve yeke tedikosin. Partiya kominist a kurdistan, her ciqas, beri hertisti xwe xistibe bine bare parastina berjevendiyen proleterya ji, li jemayiyen gele me yen pes u soresger yen ji diroke ten xwedi derte. Ew, ji bo tekosina gele me ya demokrasi u azadi ya netewi di bine hegemonyaya proleterya de, bi tekosina ji bo sosyalizme te dayin, di nav yekitiyeke da, bi ser bixwe ser dike.
5- Partiya Kominist a Kurdistan,li diji zulma netewi, tekosina soresa ya netewaperasta burzuvazie bicuk ku puxtek pes hildigre, destek dike, li gel ve ji li hember siyaseta wi ya ku yekitiya proleteryaya navnetewi qels dike u ya proleteryaya Kurdistane di tengditiniya netewi de heps dike, dikose.
6- Patiya Kominist a kurdistan, di gelsa netewi da careyen reformist yen de daviye li cewsandin u hemu cureyen ciyavezkirinen netewi nedin, red kirn. Bi avayiki gisti, da re dice rizgariya civaki-netewi de, reformen weki mevziyen kezenckiri dibine.
7- Soresa proleterya ya civaki ya dinamiken Kurdistan yen civaki u netewi derdibe u ges dibe ku de gele me bigihine rizgariya tam, soresa gel ya demokratik ya netewiye. Entegrasyona abori ya ku di navbera Tirkiye u Kurdistana Bakur de pek hatiye u ji davingen civaki, siyasi u kulturi ra re daye, di nava herdu Gelan de dinamizma soresa ya dijmine hevbes, herdu Gelan bibe rizgariye, her roj bi hez dibe.
Partiya Kominist a Kurdistan bi armanca ku sorese li layen berjevendiya cini ve bi gaven ewle bibe serketine, bi cina karker ya Tirkiye re yekitiya sendikayi u siyasi armanc dike, tekosina hevpar ges bike.
8- Bi dimenen seradete gesbuna teknik, gihandin, hev heyadarkirin, gera sermiyan u metayen u pevajoya kadbuniya ku di van salen pasi de hatiye kur kirin., welaten kapitalist dike yekeyek herema yek bazarek cihane. Li dora yek armanca pasi, zemina yekitiya tevgere ya navnetewi ya proleterya bihez dike u giringahiya we zede dike. Afirandina yekitiya enternasyonalist tevgera kominist ya cihanedike peywirek bilez u jiyani.
Proleteryaya Kurdistan ku di armanca kominizme de bi proleteryaya navnetewi re hemen armance par dike, mifrezeyek netewi ya artesa proleteryaya cihane ye. Proleteryaya Kurdistan, mina her mifrezeyek netewi, berpesin di capa netewi de tekosina cini li hela xwe bisebixwe, de karibe stubaren xwe ku jipeywiren navnetewi derdibin, bi awayeki heri ce pekbine.
9- Mina civat u hindakiyen netewi Ermeni, Ereb, Azeri Esuri ku li Kurdistana Bakur dijin, tevli Kurdan ji seri ve bi zore hetine daxili pergala Tirkiye ya siyasi u abori kirin u hatine cewsandin. Ev gel ji her cureyen mafen netewi bepar hatine histin u bi piskaftina bizore ji bo bihelin, te xebitin.
Carenusa van gelen Kurdistane, bi ya netewe Kurd re di nav hev de ye. Ji ber ve yeke, dive proleteren wan bi proleteryaya Kurdistan di bine yek baniki partiyeke di birexistin bibin u di pevajo u tekosina sorese de bi yekbin. Weki din, di bin yek baneki partiye de, birexistinbuna wxeger ya heremi ya wan gelan te armanc kirin. Rizgariya van civat u hindikayiyen netewi, bi damezrandina Komara Kurdistan yaeze u sosyalist de pek were.
ARMANCA IQTIDARE U WESFE PARTIYA KOMINIST A KURDISTAN
Partiya Kominist a Kurdistan, partiya proletryaya Kurdistana Bakur e. li dora siyasete cini ya serbixwe yekiti u birexistinabuna proleterya dipareze. Armanca we ya pasi, bi damezrandina sosyalizme re, civake bigehine pergalek kominist ya bemehtin u becin. Ji bo bigiheje ve armance, li Kurdistane, bi serketina Soresa Gel ya Demokratik ya Netewi re, damezrandina diktatoriya proletarya armanc dike.
Partiya Kominist a Kurdistan, merc an sores re nede iqtidara proleterya ji, ji bo bina iktidara proleterya de, serdestiya netewi pekwere, de tekosins xwe bidomine.
Partiya kominint a Kurdistan, bi berjewendiya cini ya proleterya neziki tebekeyen kedkar u yen din dibe. Berjevendiya proleterya, li ser nave hemu gel gisti dike (bi bername dike), tekosina sorese ya sparti zore dimesine.
Partiya Kominist a Kurdistan, rizgariya netewi u civaki, weki yek pevajoyek sorese ya diroki dibine u bi destxistina rizgariya netewi re, armanc dike ku dawi bide milkiyeta arzi u mehtina keda bimese ji hole rake.
Partiya Kominist a Kurdistan bi tevgera ve perspektiva himi, di armanca azadiya netewi, demokrasi u sosyalize de riya, SoresaGel ya Demokratik ya netewi di pesengiya proleterya de bete mesandin, dipareze. Li diji emperyalizme, cewsendina netewi, fasizm u kapitalizme, tifika himi ya proleterya bi gunditiya xizan re pektine; ji bo afirandina yekitiya burjuvaziye bicuk ye bor u bajaran, rewsenbiran u hezen netewi yen soresger demokrat di Eniya Gel ya Demokratik ya Netewi de pekteni u dixebite. Ji bo pekaniya Eniya Gel ya Demokratik ya Yekbuyi ya gelen Tirk u Kurd, tedikose.
Patiya Kominist a Kurdistan, weki armanca iqtidare ya nezik, federasyone armanc dike. Bi gelen Tirkiye re li ser himen federali u mercen wekheviye yekitiya iqtidare armand dike. Li Kurdistana Basur li layen ve armance ji bo damezrandina KOMERA GELA SOSYALIST A KURDISTAN, tedikose.
Partiya Kominist a Kurdistan, ji bo diyarkirina bihevreman an ji veqetana Kurdistane ya bi Tirkiye re, bi temami di rewsek azad de li Kurdistane, siyeseta seridana referandume dipareze:
SAZGERIYA NETEWI U AVAKIRINA SOSYALIZME
Partiya Kominist a Kurdistan, di beridana sazgeriya sosyalizme ku ji hela Komera gel ya Kurdistan ve de ji nu ve afirina netewi ji pe were cih, bi xezen bingehin, di waren abori, siyasi civaki u yen din de, standin u pekanina tedbiren li jer pesdibine:
Siyaseta Der
1-Komera Gel, hemu peyman u berpirsiyariyen emperyalizme yen mali, leskeri, siyasi u ser welate me giredayina wan hene, de rake. De dest deyne ser sazgeh u qaden emperyalizme.
2-Li diji, ji nu ve parvekirina cihane ya emperyalizme u dil girtina gelan derte. Li diji her cure tekilin, eris, ambargo u bloqbuniyen li navbera emperyalistan dete.
3-Bi dewlet u gelen hereme re, hevkari u damezrina tekiliyen sparti berjevendiyen hevbes yen asitixwez dipareze.
4-Parastina tewsa ekolojik ya xwezaye, parastina mafen mirowan, payina berjevendiyen hevbes yen li ser asiman, feza, derya, cem u cemser, de li biryaren hevbes yen hatibin girtin, de beta sikin jibo hinen din ji le bisiken de bete xebiten.
Li Qada Siyasi
5-Komara Gel, mezringeh u mekanizmayen idari, siyasi, leskeri, candi yen Komera Tirkiya li Kurdistane da hole rake.
6-Komara Gel, ji bo gel karibe u organen daraz, birevebir u zagonandine biafirine u kontrol bike, de mercan amede bike. Makezagon de wesfe iqtidara gel diyar bike u ciyaweziya ol, cinsiyet, netewi nede bercav u mafe azadi yen mirowen bingeh bigre.
7-ji bo pekanina ewlehiya derve u malzemeyen ji meziringeh, qad u sazgehene Komera Tirkiye u dewleten emperyalist hatine bidestxistin, de dewri Artea Gel u Milisen Gel bete kirin.
8-Damezrandin u birexistina dewleta netewi de li ser himen regeza demokrasiya proleterya were pekanin. Ji bo demokrasiya sosyalist, li seri jiyana civaki, mezringehen iqtidara navendi, di rurahiya jiyana civaki, kulturi da xebitandibe u siyasetek bi rik bete sopandin.
9-De pesigirtina birokratikbuni u di her sewiye de gel durketina qedemeyen idari, tevdiran bigre. Gava yekiniyen idare yen navendi u heremi peywir u berpirsiyariyen xwe pekbinin, de calakiyen wan ji gel ra vekiribe u de karibe be were kontrol kirin.
10-Idariyen heremi, di her sewiye da were bihezkirin. Besdari u sihetiya ji jer ve ya hemu biren cavaki de were pekanin. Ku bive, ji hela yekineyen tekil a civaki ve, de berpirsiyar ji peywere bikani were derxistin. Ev yek bixebat da were serdest kirin.
11-Di demokrasiya sosyalis da, ji bo ku gel bikanibe xwe bi xwe idare bike, mafe birexistinbune, be kemasi de bete naskirin u di ve hele de, de pute bete nisan kirin, bete tewsiq kirin.
12-Pewiste ku li diji hebuna burjuvazi ya abori, siyasi u ramani de tekosinek bi biryar u lihevnehatin were sopandin.
13-Iskence, de suceki mirowatiye be te berisandin u be te qedexe kirin.
14-Daraz, ji giredaniya bi birevbirine de be te rizgar kirin. Li dewsa ji jor va tayinkirine, daner u dozger de ji jer ve betin tirxan kirin.
15-Ku hena peknehatibe, ji bo pekanina yekitiya welate me de siyaset betin tirxan kirin u betin pekanin.
C)Li Qada Aboriye
16-Li ser karsaziyen mezin, navin u yen dewlete, yen sektora arzi u yen emperyalistan yen yekdest, bange u sirketen sigortayan de dest were danin u werin civaki kirin. Ji bo tesfiyekirina hilberinen bicuk yen senayiye, de qanikirina xwediyen wan karsaziyan bingeh were girtin.
17-Hebuna mali ya banqayen da werin civaki kirin, ku yek banqayek netewi de betin yekirin u de pergalek mali ya nu bete afirandin. Hemu bazirganiya mezin ya hundir u derva di bete gisti kirin. De tekili, bazirgani, milkiyet, hilberina pisekaren bicuk neye kirin. Ji bo ku derbasi hilberina kollektiv bibin de riya qani ki rine bete pejirandin.
18-De li ser hemu mulkiyata erde ya mezin, tevi navgin u malzemeyen le, dest be te danin. Kirin u frotuna erde de be te qedexe kirin. Li ser erden mezin, milkiyet u hilberina kollektiv de be te pekanin.
Bi pergalen teknik yen nu, sosyalizasyon u berdariya hilberina wezeyi de be te pekanin. Mulkiyet u hilberina xwedi erden bicuk u navin de di poperetifen de be te yekirin, bi navgin, malzeme u krediyen divet, de betin pistek kirin. Ji bo ku derbasi milkiyeta kollektiv a sosyalist bibin, riya qani kirinede bingeh be te girtin.
19-Col, merg, dermalvani u banedari de be te ges kirin. De celeben heyvanen be te zede kirin u isleh kirin u bi ve awayi heyvanwani de be te ges kirin. Hebuna mal ya xwediyen colen bicuk u dermalvaniya bicuk de te parastin, ji bo derbasi koperatifbuniye bibin de xebat were kirin u di pevajoye de ji bo derbasi milkiyeta gisti bibin,qani kirina wan be te armanc kirin.
20-Di destpeka avakirina sosyalizme de, ligel milkiyet u hilberina civaki, ya bicuk u taybeti ji hebe. Di pevajoya derbasbune de ku milkuyeten tevel de bihev re bijin, bigirani be ji, tesfiyeya hilberina bicuk ya di weze, bazirgani u seneyi ye da pek were. Di ve pevajoyeda, akama kesa milkiyeta sosyalist u refaha ku de di civake de biafirine, de rolek xuya bilize.
21-Daristan, cem u gol de weki male gisti ji bo berjewendiya civake be te nirxandin u be te parastin.
22-Di aboriye de plan kirina sosyalist ku ji ahenga yekitiya plan kirina navendi u heremi pekhatiye, de bingeh be te girtin. Enerji, rehesin, rehewa, ewleyi u bazirganiya der di guncana plankirina nevendi da bin.
23-Regeza tera xwe kirin di aboriye de, be te racav kirin. Le bi ve yeke, welat de xwe ji butiniya navnetewi siyare neke. Bituniya navnetewi u tera xwekirin weki perceyen bitunike de be te fahm kirin u be te tetbiq kirin.
D)Li Qada Civaki
24-hemu xebatkar di Yekitiya Sendikayen Kurdistan de, de betin yekirin. Di idari dewlete de dabesbuna sendikayan de be te pekanin. Bisendikabun, grev u peymana gisti, de bi zagonan, di bina ewleyiye de bin.
25-Bicih kirin de tam were pekanin. De betali ji hole bete rakirin.rojakar, ji bo rojen giran 6, ji bo yen din ji bi qanda ku ji 8 seatan derbas nebe, ji nu ve de be te saz kirin. Seeten kar, hedi hedi de betir be te kem kirin. Xebitandina yen ji 16 salan puciktir, de be te kedexekirin.
26-Di aboriya sosyalist ya binavenda mirow de, bi pekanina nukirina teknolojiye, de seeten xebate bere bere be te kem kirin,bi vi awayi ji, azadbuna zeman de bete armanc kirin. Bi azadbuna zeman ya bi nisbeta kemkirina seetan xebate re de kem bibe re, ji bo gesbuna pirali ya mirow ya civaki, siyasi, kulturi u wd. Mercen camidi de be te armanc kirin.
27-Regeza ji herkesi li gora qabiliyata xwe, ji herkesi re li gora keda xwe mise, de derbasi jiyane be vere kirin.
28-Rojen 21 e Adare Newroz, 1 Gulan u 8 e Adare roja jinen kedkar yen cihane, de rojen betlane betin qebul kirin u ji hela dewlete ve betin piroz kirin.
29-Xizmeten re, av, enerji u bijuna de li herderen welat, be pere were pakirin.
30-Di cercawa siyaseta avadani ya nu de, gelsen bajarbuniye de bete ferisandin. Ji bo gelsa xaniyan bete ferisandin, tevdiren divet, de were standin.
31-Li her qade ciyawaziya jin u meran de were rakirin. Berixistibuna jinan, bilinbuna sewiya wan ya candi, besdarbuna jiyana welat ya siyasi, abori u civaki de were pekanin. Ji bo jin bi calaki besdari her cureyen organen birevebirine bibin, siyaseten teswiq kirine de betin tirxan kirin, ji bo ve yeke de merc were amede kirin.
E) Li Qada Ziman, Hevotin u Hindekariye
32-Zimane dewlete ye fermi de were rakirin. Ji bo ziman, cand u pesiya Kurd ges bibe u li nav civake belav bibe tevdiren divet, de were girtin. Li hember metabuna pise de siyaset were ges kirin.
33-Ji bo bir u kultura navnetewi di civake de serdest bibe, de hewl were dan.
34-Wesanen radio u televuzine, li leyen hevotin u sewiya kulturi ya gel bilind bibe, de ji nu ve were saz kirin. De sinema, teyater u wezis were ges kirin. Gesbun u belavbuna werzisa girse ya amator di were armanc kirin.
35-Ji bo hevotin u bijuna zarokan ya beri dibistane, mezringeh, navgin u personalen divet, de were teminkirin. Ji ya pesin heta ya bilind hemu qedemeyen hevotine de were pere kerin. Hevotin ditina hemu zarok u ciwanan de were armanc kirin. Hevotina gihistiyan, de her der welat were belav kirin.
36-JI bo gesbuna capemeniya navendi u heremi tevdiren divet, de betin standin. Pirtikxane u salonen xwendine de betin firawan kirin.
37-Di jiyana kulturi, civaki u abori de, de rewsa kesen ji hela beden u hes seqet in, de betin parastin u daxwazen wan yen xweru betin bercav kirin u sazkirinen divet, de betin pekanin.
38-Ji ber baweriyen oli de kes neye cewsandin. Li hember qezanckirina danasiya siyasi ya oli de tevdir were standin.
39-Di jiyana abori, siyasi u civaki de, de besdarbunakomsomola Kurdistan were pekanin.
F) Ferisandina Gelsa Civatan u Hindikahiyen Netewi
40-Ji heremen gele Ermeni, Azari, Asuri, Erebi u Tirk le dijin re, de muxtariyet were dan. Bi wekheviya maf ya tam besdarbuna idara welat de ji wan re were pekanin. Li sei Ermeni u Suryani, daxwaza vegera kesen bi tevkustunan an bi zor hatine goc kirin, de were pekanin.
41-Di nva regezen makezagone de, de gelen Tirk, Ereb, Asuri, Azeri u Ermeni bi zimane xwe hevotin u hindekariye bibin. Istifadekirina wan ji capemeni,radio, televuzyon, sinema, teyatir u wd. De were pekanin.
TEKOSINA JI BO DAXWAZEN ROJANE
Partiya Kominist a Kurdistan bi hemu soreger, hezen sosyalist, parezvanen asiti, dorhelparezvan, parezvanen mafen jin u mirowan re, ji bo daxwazen bi lez yen li jer tekosine ges bike.
Azadkirina Jiyana Candi u Siyasi
1-Iptalkirina mekezagona 1982 an; amedekirina mekezagonek nu ku wekheviya berjevendiya Kurd, Tirk u gelen hindikahi, maf u azadiyen mirowan bixe bine ewleyiye.
2-Iptalkirina zagon u hemu biryarnameyen hezezagon yen mina rewsa awarte, DEM (DGM), walitiya heremi, nefikirin u sansure. Iptalkirina yekineyen serten taybeti mina cerdevani, Timen Tevgere. Taybeti, JITEM u Walitiya Heremi.
3-Dive li Kurdistane dawi li operasyonen leskeri were anin. Di ve goc kirina bizore ya gelhe were rawestin. Zaniye, ku y